سال گذشته، بیت‌کوین جانی تازه گرفت و همزمان با سکونی که همه‌گیری کرونا به جهان تحمیل و میلیون‌ها نفر را در خانه‌هایشان حبس کرد، ارزش این رمزارز در سه سال گذشته به میزانی بی‌سابقه افزایش یافت.
در هنگام نگارش این گزارش، ارزش هر واحد این سکه مجازی ۴۲ هزار و ۲۶۹ پوند بود در حالی که بنا بر داده‌های آماری موسسه کوین‌دسک، پارسال همین موقع، این مبلغ پنج هزار و ۳۴۳ پوند بود.
این ارز الکترونیکی نامتمرکز که از سال ۲۰۰۸ پا گرفت، تاکنون راه درازی پیموده است. در آن هنگام، نخستین روی‌آورندگان به آن، آرمانگرایانی به تنگ آمده از تازه‌ترین فروپاشی‌های مالی بودند و آن را به چشم ابزاری برای دور زدن نهادهای رفیق‌باز سرمایه‌داری می‌نگریستند؛ نهادهایی که حرص و آز و بی‌اعتنایی‌هایشان جامعه را دستخوش رکود کرده بود.
بیت‌کوین از همان روحیات ضدنظم مستقر و «بازپس‌گیری اختیار امور» ریشه می‌گرفت که الهام‌بخش جنبش‌هایی مثل جنبش ناشناسان (Anonymous)، جنبش اشغال (Occupy) و ویکی‌لیکس یا مورد جدیدترشان جنبش «گیم استاپ» (GameStop) علیه سوداگران وال‌استریت بود که چون برای دفاع از مصرف‌کننده در برابر جرایمی مثل دادوستد در بازار سیاه، پولشویی و مالیات ندادن، سازوکاری نداشتند، مشکلات عملی و ناکارآمدی آن‌ها به تدریج نمایان شد.
شاید نمایان‌ترین معضل بیت‌کوین، لطمه بزرگی است که استخراج آن به محیط زیست وارد می‌کند. استخراج، به معنای فرایند پدید آوردن این پول مجازی است.
با وجود اینکه بیت‌کوین بی‌مقررات است، اما تمامی تراکنش‌های بین معامله‌کنندگان باید راستی‌آزمایی شود تا صداقت در عرصه معاملات از بین نرود و این کار، با سپردن مسئولیت به «استخراجکنندگان» انجام می‌شود که عملا نقش ممیزان مالی را ایفا و دفاتر کل را روزآوری می‌کنند. بانی این دیدگاه هم معمار مرموز این رمزارز است که او را فقط با نام مستعار «ساتوشی ناکاموتو» می‌شناسیم.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
برای این کار که آن را می‌توان افزودن یک بلوک به زنجیره بلوکی بیت‌کوین در نظر گرفت؛ استخراجکنندگان باید در حدس زدن عددی اتفاقی از هم پیشی بگیرند؛ عددی که تقریبا هر ۱۰ دقیقه یکی از آن منتشر می‌شود و برای موفقیت در این مسابقه، باید رایانه‌هایی با توان پردازش زیاد در اختیار داشت تا بتوان به امید اول شدن، معادلات ریاضی پیچیده و اتفاقی را حل کرد و سکه‌ای بسیار با ارزش جایزه گرفت.
هر چه زنجیره بلوکی بیت‌کوین درازتر شود، محاسبات لازم نیز پیچیده‌تر می‌شود و برای انجام عملیات آزمون و خطا و به چنگ آوردن راه حل، باید از ابررایانه‌ها استفاده کرد.
هم‌اکنون در جای جای جهان در هر ثانیه از روز بیش از ۱۵۰ کوینتیلیون (۱۰ به توان ۱۸) گمانه‌زنی برای رسیدن به عدد بیت‌کوین انجام می‌شود و در فرودگاه‌ها، دیدن آشیانه‌های درندشت و پر از رایانه که شبانه‌روزی کار می‌کنند، به هیچ وجه منظره‌ای غیرعادی نیست.
برای اینکه کسب‌وکار این مزرعه‌های رمزارز قطع نشود، برق بسیار زیادی لازم است به طوری که به گفته آلکس دی وریس، بنیان‌گذار موسسه دیجی‌کونومیست، ردپای کربنی هر تک تراکنش بیت‌کوینی، ۳۶۰ کیلوگرم است؛ در حالی که این شاخص برای یک تراکنش متوسط در ویندوز ویستا، ۵۰۰ میلی‌گرم است.
از همین رو چنین مزرعه‌هایی را باید اغلب در جاهایی بر پا کرد که برق از همه ارزان‌تر است مثل استان سین‌کیانگ در شمال غربی چین و سکونتگاه اقلیت قومی زیر سرکوب اویغور که در آنجا زغال‌سنگ به وفور یافت می‌شود و هنوز دوسوم انرژی مصرفی این کشور را تامین می‌کند.
مزرعه‌های بیت‌کوین چین نه تنها به منابع محدود سوخت فسیلی اتکا دارند، بلکه بنا بر یک بررسی جدید، بر اثر مصرف برق زیاد، انتشار کربن در آن‌ها چنان شتاب گرفته است که اگر اقدامی فوری برای مهار کردن آن‌ها انجام نگیرد، به زودی مصرف انرژی آن‌ها از مصرف کشور ایتالیا و عربستان بیشتر می‌شود.
طبق پیش‌بینی‌ها، مصرف برق بی‌مهار و سالانه صنعت بیت‌کوین چین در سال ۲۰۲۴ بر ۲۹۷ تراوات‌ساعت (تی.دبلیو.اچ) بالغ خواهد شد و آلایندگی کربنی آن از قطر و جمهوری چک بیشتر خواهد بود.
اگر هم کل کره زمین را در نظر بگیریم، توان رایانه‌ای لازم برای پشتیبانی از شبکه زیربنایی بیت‌کوین در حال حاضر تقریبا به اندازه کل مصرف کشور آرژانتین برق لازم دارد.
بنا برتحلیلی که دانشگاه کمبریج ماه پیش منتشر کرد، مصرف برق سالانه استخراج بیت‌کوین بیش از ۱۲۱ تراوات‌ساعت است و اگر آن را یک کشور در نظر بگیریم، جزو ۳۰ مورد اول پرمصرف‌ترین کشورهای جهان است.
در سال‌های اخیر، مصرف برق مزرعه‌های رمزارز آبخازیا در شمال غربی گرجستان چنان بالا رفته که خاموشی‌های سراسری در این کشور عادی شده و دولت مجبور شده است تجهیزات استخراج بیت‌کوین را توقیف کند.
اثر منفی دیگری که استخراج بیت‌کوین بر محیط زیست می‌گذارد، در این واقعیت ریشه دارد که این فناوری، هنوز برای پردازش محاسبات بر سخت‌افزارهای کم‌عمر اتکا دارد؛ سخت‌افزارهایی که زود خراب می‌شوند و باید آن‌ها را تعویض کرد و در نتیجه، در مصرف تراشه‌های ریزپردازنده، جهش ایجاد می‌شود.
دی‌وریس با اشاره به کمبود تراشه و افزایش قیمت آن در نتیجه چنین وضعیتی می‌گوید: «تراشه‌های خاص مورد نیاز سازندگان افزاره‌های استخراج بیت‌کوین مثل شرکت بیت‌مین را فقط شرکت نیم‌رساناسازی سامسونگ و شرکت نیم‌رساناسازی تایوان به صورت انبوه تولید می‌کنند و این شرکت‌ها علاوه بر فشار استخراجکنندگان بیت‌کوین، با چالش‌های چشمگیری در رفع تقاضا برای تراشه مواجه شده‌اند.
این کمبود، به تولید سایر لوازم الکترونیکی مصرفی از تلفن همراه هوشمند و دستگاه‌های بازی گرفته تا خودروهای برقی نیز لطمه شدیدی زده است.
از سوی دیگر، مزرعه‌های رمزارز در کشورهایی مثل ایسلند و نروژ هم سربرآورده‌اند که عمده برقشان از منابع تجدیدپذیر تامین می‌شود (و شرایط آب‌وهوایی آن‌ها برای خنک‌سازی رایانه‌های خدمات‌دهنده عالی است). منطقه خودمختار مغولستان داخلی در چین هم از این لحاظ سرمشق خوبی است؛ زیرا بابت حفاظت از طبیعت، استخراج عادی رمزارز را ممنوع کرده و استخراج رمزارزهای سازگارتر با طبیعت مثل کاردانو در حال رواج است.
رمزارز کاردانو مدعی است به لطف زنجیره بلوکی موسوم به «گواه سهام» (Proof-of-Stake) که در اختیار دارد و در آن تراکنش‌ها بر اساس تعداد سکه‌های در اختیار شبکه شرکت‌کننده اعتبار پیدا می‌کند و نه مقدار توان پردازش رایانه‌ای در اختیار آن‌ها، کارایی آن در مصرف انرژی چهار میلیون برابر بیت‌کوین است.
باید دید که آیا کاردانو یا سایر رقبا مثل اتریوم می‌توانند بیت‌کوین را از تخت سروری پایین بکشند یا نه؛ اما روشن است که اگر بخواهیم گرمایش زمین را مهار کنیم، آهنگ کنونی مصرف انرژی، برای محیط زیست قابل ادامه دادن و طولانی شدن نیست.
دون وایپر، مدیر بهره‌برداری شرکت دیجیتال‌مینت، اخیرا در مصاحبه‌ای با ایندیپندنت گفت: «زیرساختی که در وضعیت کنونی از قرارنامه بیت‌کوین پشتیبانی می‌کند، پایداری زیست‌محیطی ندارد اما زیبایی قرارنامه بیت‌کوین در این است که ساختار انگیزشی آن استخراجکنندگان را وادار می‌کند به سراغ ارزانترین برق بروند که در آینده نزدیک، برق استخراجی از منابع تجدیدپذیر خواهد بود.»
© The Independent
